Manifest West

De participatie samenleving en het Grijs Plafond

Een uitnodiging om mee te kijken naar de problemen, die ontstaan doordat nieuwe ontwikkelingen wringen in oude regels.

Wat zijn de mogelijkheden en reële kansen voor mensen die al actief zijn in de participatie samenleving en klaar zijn met alleen cursussen en opleidingen?
Welk werk is voor hen en hoe krijgen we dat (gedeeltelijk) betaald zonder in de armoedeval terecht te komen.
Hoe los je structureel het probleem op dat niet iedereen een bedrijf of stichting heeft om gelden op te ontvangen?

 

Inleiding

Op basis van ervaringen en vele gesprekken met actieve bewoners in een kwetsbare positie (veelal uitkeringsgerechtigden) in West zijn er een aantal hardnekkige struikelblokken te noemen. Vele daarvan zijn ook in bijeenkomsten van Manifest West  besproken. Struikelblokken, die mensen belemmeren in hun ontwikkeling  naar betaald werk.

Actieve bewoners met een uitkering (UWV of WPI) willen graag participeren. Vandaaruit willen sommigen meer (wij noemen deze groep voorlopers en zij zijn in beeld bij bestaande initiatieven en stichtingen). Zij hebben de ambitie met hun werkzaamheden in de buurt geld te verdienen. De ambitie een zo zelfstandig mogelijk bestaan op te bouwen, zonder of met een gedeelde uitkering.

Het struikelblok “Grijs plafond”

Deze groeiende groep voorlopers loopt tegen een zogenaamd  “Grijs plafond” aan. Dit plafond is de belemmering die zowel vrouwen als mannen ondervinden in de bestaande systeemwereld. De grote hoeveelheid regels, voorwaarden en procedures maakt het haast onmogelijk om actief en zelfstandig deel te nemen. Zodra er geld aan te pas komt komen ook de regels direct. Nog onmogelijker wordt het zodra je een stapje maakt richting betaald werk. Je komt in een financieel onzekere situatie terecht en dat is een luxe die velen zich niet kunnen veroorloven.

Eigen regie en dan?

Niet voor niets wordt er in Nederland een beroep gedaan bij iedereen om weer samen aan de slag te gaan in de je buurt. Overal ontstaan initiatieven en leeft en bruist het in de stad. Er wordt enorm veel geld geïnvesteerd met succes, en dan?

Iedereen krijgt de mogelijkheid zich te ontwikkelen en meer actief  te zijn, en met het ontwikkelen komen er dromen over meer. Meer inkomen, minder afhankelijk, anders…..

Natuurlijk willen mensen hun dromen verwezenlijken, eigen ideeën realiseren en zichzelf voor vol aan zien, weten wat je waard bent en je eigen geld verdienen. Tenminste dat is de leidende gedachte, maar werkt het ook zo in de praktijk?

Wat als je deze  persoon bent en sneller dan verwacht van  een actieve burger een voorloper blijkt te zijn. Je hebt met plezier en succes de aangeboden ontwikkelroute doorlopen en je ziet mogelijkheden voor meer. Deze groep voorlopers groeit en is het topje van de ijsberg.

Hoge drempels, die moeten verdwijnen om een beweging in gang te zetten.

Hoe kom je van de participatie samenleving naar (gedeeltelijk) betaald werk? Hoe kan je doorgroeien van informeel naar formeel. Hoe kan je onderdeel uit gaan maken van een groter geheel?

Aanbod carrousel

Op dit moment zijn het de aanbieders van workshop en opleidingen, die geld verdienen en waar het geld naar toe gaat. Maar eenmaal het traject doorlopen stuit je op een wereld waar tot nu toe niemand een oplossing voor heeft. Het enige wat je kan doen is vrijwilligerswerk en meer opleiding. En toezien hoe anderen in de formele wereld zo goed als hetzelfde werk betaald doen.
Er is nu eenmaal te weinig betaald werk.

Stimulans en vertrouwen | controle en wantrouwen

Uitgaan van stimulans en vertrouwen zijn twee kernbegrippen in een participatie samenleving.
Echter de regelingen achter de uitkeringen blokkeren, belemmeren en maken dat je niets kunt ondernemen zonder grote financiële risico’s te nemen. Deze regelingen gaan uit van controle en misbruik.
Dit is wel een hele grote spagaat!

Rond UWV heerst een angstcultuur. Mensen willen zelf initiatief nemen, maar durven vaak niet, omdat de regelgeving niet stimulerend is en angst oproept. Wat gebeurt er met mijn uitkering als ik er niet in slaag mijn onderneming succesvol te maken. Verlies ik mijn rechten?
Deze situatie moet doorbroken worden.
UWV moet samen met de mensen bedenken hoe de verruiming van de regelgeving eruit moet komen te zien. De gemeente en politiek moet deze toenadering afdwingen.

Dubbeldenken

Te vaak worden belemmeringen huizenhoge drempels, die niet alleen de initiatiefnemer tegenstaat, maar ook de meewerkende organisaties en overheid in de weg zitten. En omdat een oplossing op korte termijn er niet is gaat men dubbeldenken.
“Als het niet via de regels van het systeem kan, dan verzin ik een list om toch aan de gang te blijven.”
Zo ontstaat een hele praktijk van tussenoplossingen, die mensen op de korte termijn helpen. Het wordt echter steeds ingewikkelder om tot een goede structurele oplossing te komen.
Zie hier het grijze plafond. * ( Publiek management op de grens van chaos en orde; Geert Teisman).

Er zijn diverse struikelblokken als je een uitkering hebt
1. De overheid wil laagdrempelige subsidies verlenen voor bewonersinitiatieven, maar elke aanvraag moet in een keurig formulier ingediend worden. Bewoners moeten zelf een stichting of een andere organisatie vinden of oprichten om hun initiatief onder te brengen om de betaling te regelen. Geld op je eigen rekening laten zetten vraagt om moeilijkheden bij een uitkering. Alle activiteiten van buurtbewoners moeten met facturen betaald worden, terwijl een persoon geen factuur kan uitschrijven.
Administratief en boekhoudkundig zijn logische voorwaarden, maar desastreus voor het stimuleren van laagdrempelige initiatieven. Zoeken naar omwegen (schijnoplossingen) is dan al begonnen.

2. Iemand mag maar beperkt vrijwilligersvergoedingen ontvangen naast zijn uitkering, terwijl juist de vrijwilligers vorm geven aan de participatiesamenleving. Dan komt het begrip vrijwilligers is gratis, zij mogen er niets aan verdienen. Sterker nog een vrijwilligersvergoeding is in Amsterdam, centrale stad, afgeschaft. Vrijwilligers doen dingen gratis, dat is het uitgangspunt.